GC2018: Day 5 Highlights

TAIR MEDAL AUR I DÎM CYMRU AR DDYDD LLUN LLWYDDIANNUS YN Y GEMAU

Ar ôl ennill 6 medal arall heddiw, mae cyfanswm medalau Cymru i fyny i 16 (6 Aur, 6 Arian, 4 Efydd). Mae Tîm Cymru bellach wedi rhagori ar y nifer o fedalau Aur a enillwyd yn Glasgow a hynny ddim ond yn y pum diwrnod cyntaf o gystadlu ar yr Arfordir Aur.

Uchafbwyntiau:

Y nofwraig Alys Thomas yn torri record y Gemau i hawlio’r fedal aur yn y 200m dull pili-pala

Hollie Arnold yn torri record y byd i gipio’r aur yn y para-waywffon F46

Aur yn nghystadleuaeth parau’r dynion yn y bowlio i Salmon a Wyatt

Medal aur i’r gymnast Latalia Bevan a'r saethwr Ben Llewellin

Medal efydd i Tesni Evans yn senglau sboncen y merched

NOFIO

Cynhyrchodd Alys Thomas un o berfformiadau mwyaf ei bywyd yn y nofio i ennill y fedal aur yng Nghanolfan Ddŵr yr Arfordir Aur nos Lun (9 Ebrill), gan gwblhau un o'r dyddiau mwyaf i Gymru yn hanes Gemau'r Gymanwlad.

Enillodd y nofwraig 27 mlwydd oed o Abertawe yn erbyn cystadleuaeth gref yn rownd derfynol y 200m dull pili-pala, ar ôl gorffen bron i hyd y pwll ar y blaen i hawlio’r fuddugoliaeth.

Gosododd record amser newydd o 2.05.45 ar gyfer Gemau'r Gymanwlad.

Daeth yn ôl yn gryf gan adael dwy o sêr Awstralia, Laura Taylor ac Emma McKeon, i ymladd am y fedal arian ac efydd.

"Dwi ddim yn gwybod beth i'w ddweud, alla i ddim credu," meddai. "Roeddwn i'n gwybod fy mod ar y blaen, ond doeddwn i ddim yn gwybod beth oedd fy amser nes i mi edrych ar y bwrdd. Rwy mewn sioc! Rwyf bob amser wedi breuddwydio am fannill medal aur ac roeddwn i'n gwybod, pe bawn i'n gweithio'n galed iawn, y byddwn i'n cyflawni’r freuddwyd honno.

"Mae’n brofiad anhygoel clywed yr anthem a chamu ar y podiwm, mae fel pe bae’r cyfan ar gyfer rhywun arall. Rydw i mor hapus ar hyn o bryd, alla i ddim aros i weld fy hyfforddwr a gweddill y tîm."

Cafodd Thomas ei llongyfarch gan ei chyd-aelodau o Dîm Cymru wrth iddi ddangos ei medal i'r dorf. Dyma ail fedal Cymru yn y nofio, yn dilyn efydd 50m y dull brest a enillwyd gan Chloe Tutton ar y trydydd diwrnod.

Heno, perfformiodd Tutton yn gryf iawn yn rownd derfynol y 100m dull brest i hawlio ras yn ei rownd derfynol 100m ar gyfer y fron i hawlio’r pumed lle. Hi oedd yr olaf i gyrraedd y tro ond llwyddodd i adennill ei lle yn yr ail 50.

Daeth siomedigaeth i Jazz Carlin ar ôl methu ag amddiffyn teitl y ras 800m dull rhydd. Gorffennodd yn chweched gydag amser o 8:37:45, 18 eiliad yn arafach nag yr oedd hi'n ennill yn Glasgow.

Meddai Carlin: "Rwy'n siomedig gyda'r amser. Roeddwn i'n teimlo'n wych yn y pwll, ond roedd y cyflymder yn araf i ddechrau. Wedyn fe gynyddodd y ras yn gyflym iawn ac nid oeddwn i'n barod. Rwy’n falch iawn o fod yma gyda’r tîm ac mae yna lawer o botensial. Ac er bod pobl yn sôn am fedalau, rydyn ni wedi cyflawni llawer yn y pwll felly rwy'n falch iawn o'r tîm am hynny. Ond wrth gwrs, rwy ychydig yn siomedig â’r ras yna felly mi fydda i’n gweithio’n galed i baratoi ar gyfer y nesaf."

Roedd Ellena Jones yn seithfed.

Nofiodd Calum Jarvis yn gryf iawn yn rownd derfynol y 100m dull pili-pala. Yn rownd derfynol y 200m dull cefn, cafodd Xavier Costelli ei brofi i’r eithaf yn erbyn yr Awstraliaid. Gorffennodd yn wythfed gydag amser o 1:59:27.

“Doedd y ras ddim yn wych i mi – roeddwn i’n teimlo’n llawer gwell yn y rhagbrofion. Ond dyna fel y mae hi, weithiau mae popeth yn clicio i’w le."

Edrychai Georgia Davies yn gryf iawn fel y cyn-bencampwraig wrth iddi ennill rownd gynderfynol gyntaf y 50m dull cefn mewn 27.86, y gyflymaf i gymhwyso ar gyfer y ffeinal yfory am 1950. Roedd Harriet West yn wythfed yn yr ail rownd gynderfynol gydag amser o 29.25.

ATHLETAU

Para-waywffon F46

Roedd gofyn i Holly Arnold osod record y byd newydd er mwyn ennill y fedal aur yn y gystadleuaeth para-waywffon F46.

Roedd Holly Robinson o Seland Newydd ar y blaen ar ôl gosod y record byd gyntaf yn ystod y gystadleuaeth. Ond taflodd Arnold hyd yn oed ymhellach – pellter o 44.43m ar ei hymgais olaf.

“Rwyf wrth fy modd,” meddai Arnold wrth BBC Sport.

“Wrth fynd am y tafliad olaf, mi feddyliais ‘mi allaf wneud hyn’. Rhoddodd hynny ffocws i mi. Dwyf i erioed wedi sgrechian mor uchel. Rwyf mor hapus. Mae’r misoedd diwethaf wedi bod yn rhai anodd i mi felly rwy’n hynod falch o fod yn bencampwr y Gymanwlad."

Roedd tafliad Arnold 1.41m ymhellach na’i thafliad gorau ym Mhencampwriaethau’r Byd yn Llundain – achlysur arall lle torrodd record y byd.

Decathlon y Dynion

Cafodd Curtis Mathews (Academi Athletau Caerdydd) a Ben Gregory (Birchfield Harriers) gychwyn da yn y Decathlon yn Stadiwm Carrara fore Llun.

Rhedodd Curtis mewn amser o 11.39 a Ben mewn 11.60 yn y digwyddiad agoriadol – y 100m, i’w rhoi mewn safle cryf ar gychwyn y decathlon. Roedd yr amodau'n anodd iawn gyda thymheredd ar ochr y trac yn 30 celsius.

Yn dilyn y 100m, daeth ail ddigwyddiad y decathlon – y naid hir. Ymdrechodd y ddau athletwr eu gorau yn yr ail rownd, gyda Ben yn neidio 6.94m i orffen yn y 10fed lle a Curtis yn neidio 6.89m i orffen yn 11eg.

Y taflu pwysau oedd trydydd gystadleuaeth sesiwn decathlon y bore, her anodd iawn yn y gwres llethol. Cafodd Ben Gregory ei farc gorau yn y rownd gyntaf gyda thafliad o 12.80m, ond roedd yn ddigwyddiad siomedig i Curtis Mathews ar ôl iddo gamdaflu deirgwaith.

Ar ôl 3 digwyddiad, roedd Ben yn y 10fed lle gyda 2,186 o bwyntiau, a Curtis yn y 12fed lle gyda 1,564 o bwyntiau.

Digwyddiad nesaf sesiwn y bore oedd y naid uchel, ac roedd Ben a Curtis yn gobeithio dringo’r i fyny’r bwrdd pwyntiau. Gorffennodd y ddau yn gydradd nawfed ar ôl neidio uchder o 1.89m.

Y 400m oedd y gystadleuaeth olaf, ac roedd Ben a Curtis yn yr un rhagbrawf. Gorffennodd Ben yn y 4ydd safle gydag amser o 50.31, ond ni gychwynnodd Curtis y ras.

Ar ôl 5 cystadleuaeth yn ystod y sesiwn fore heddiw, mae Ben Gregory yn y 9fed safle gyda 3691 o bwyntiau. Yn anffodus ni fydd Curtis yn gorffen y decathlon.

Ras Clwydi 110m y dynion

Gwnaeth David Omoregie o Academi Athletau Caerdydd ei ymddangosiad cyntaf yng Ngemau’r Gymanwlad wrth iddo gystadlu yn rhagbrofion y ras 110m dros y clwydi yn Stadiwm Carrara. Gorffennodd David yn y 7fed lle yn yr ail ragbrawf mewn amser o 14.20, ond nid oedd hynny’n ddigon da i sicrhau lle iddo yn y rownd derfynol yfory.

Wrth iddo godi o'r blociau cychwynnol, roedd yn ymddangos fod yr athletwr o Gaerdydd wedi taro’r ddwy glwyd gyntaf a olygai fod ganddo ormod o ddal i fyny i’w wneud yn yr 80m olaf, er iddo orffen yn gyflym. 

Rhagbrawf cyntaf 1500m y merched

Edrychai Melissa Courtney yn gryf yn rhagbrawf cyntaf 1500m y merched a gorffennodd yn y pedwerdydd safle. Rhedodd lap derfynol drawiadol i ennill lle yn  awtomatig ar gyfer y rownd derfynol a fydd yn digwydd am 1pm yfory.

Ffeinal 10,000m y merched

Rownd derfynol 10,000m y merched yn Stadiwm Carrara oedd y tro cyntaf i Jennifer Nesbitt ymddangos mewn pencampwriaeth sylweddol. Brwydrodd yn erbyn y tywydd poeth a chlos i gael gorau personol newydd o 32: 58.14 a gorffen yn 17fed.

BOWLIO LAWNT

Fore Llun, fe wnaeth Cymru syfrdanu’r Alban a hawlio aur cofiadwy ym Mharau Bowlio Lawnt y Dynion yng Nghlwb Bowlio Broadbeach.

Roedd Alex Marshall yn rhoi cynnig ar ddod yn athletwr Gemau’r Gymanwlad mwyaf llwyddiannus yr Alban gyda phum medal aur i ragori ar record y rhedwr sprint Allan Wells.

Ond rhoddodd y Cymry Daniel Salmon a Marc Wyatt berfformiadau arbennig mewn amgylchiadau chwilboeth.

Roedd Marshall a’i bartner Paul Foster yn ffefrynnau mawr cyn y gêm gan lamu at arwain 5-1 yn y cyfnewidfeydd agoriadol, ond canfu’r Cymry eu rhythm a threchu’r Albanwyr o 12-10 yn y pen draw mewn finale ddramatig.

 "Dyw hi ddim yn ddrwg i fod yn onest, yr holl waith caled dros y blynyddoedd; mae'n gwneud iawn am hynny i gyd. Mae'n deimlad anhygoel," meddai Salmon.

 “Mae’r holl flynyddoedd o ymarfer a chwarae mewn gemau mawr yn helpu," ychwanegodd.

"Rydyn ni wedi chwarae yn eu herbyn sawl gwaith, a phan ydych chi'n nabod y gwrthwynebwyr mae'n rhaid i chi anghofio hynny a gwneud eich gwaith," meddai Wyatt.

"Ni allai fy mowl ddiwethaf heddiw fod wedi bod yn well," ychwanegodd yr enillydd 23 mlwydd oed. "Wrth chwarae mewn gêm yng Ngemau'r Gymanwlad, mae'n rhaid ichi gael ffydd ynddoch eich hun.

"Rydyn ni wedi chwarae yn erbyn gwrthwynebwyr da a chwarae'n dda. Dyna’r achos eto heddiw, a daethom oddi yno gyda medal aur. Rhaid i chi bob amser gael ffydd ynddoch eich hun.”

Aeth Salmon ymlaen i sicrhau buddugoliaeth 21 – 13 yn erbyn Phillip Jones o Ynys Norfolk yn rownd gyntaf cystadleuaeth bowlio unigol y dynion cyn colli 21 – 15 yn erbyn Peter Breitenbach o Dde Affrica yn yr ail rownd. Cychwynnodd ymgyrchoedd tîm Triawdau’r Merched (Cymru 18 – 7 Jersey) a Phedwarawdau’r Dynion (Cymru 13 – 10 Papua New Guinea) gyda buddugoliaethau yn y rownd gyntaf, a threchodd y Triawdau Agored B6/B7/B8 Loegr 15-13 yn eu cylch pum gêm. 

Cafodd y Parau Cymysg B2/B3 gêm gystadleuol yn erbyn De Affrica, gyda'r gêm pum rownd yn dod i ben gyda sgôr o 11 – 8; tra llwyddodd tîm Parau’r Merched i adennill o ddiffyg o chwe phwynt i arwain, cyn cael eu trechu gyda sgôr agos o 20 – 16 i India yn rownd gyntaf eu cystadleuaeth. 

SAETHU

Enillodd Ben Llewellin fedal arian yn skeet y dynion ar ddechrau diwrnod cyffrous yng Nghanolfan Saethu Belmont, Brisbane.

Gorffennodd y saer hunangyflogedig o Spittal yn Sir Benfro yn yr ail safle yn rownd gynderfynol skeet y dynion, a dechreuodd baratoi ar gyfer y rownd derfynol yn erbyn pencampwyr y Byd a'r Gymanwlad. Mewn rownd derfynol 60-clai llawn cyffro, enillodd Llewellin y fedal arian gyda 56, yn ail yn unig i un sydd wedi bod yn bencampwr y Gymanwlad deirgwaith, a saethodd 57.

Saethodd Craig Auden yn rhyfeddol o dda ym mhistol aer y dynion er gwaethaf torri ei arddwrn 2 wythnos yn ôl. Mewn maes cryf iawn, fe'i gosodwyd yn 15fed gyda sgôr parchus a llwyddodd i gael sgoriau o'r radd flaenaf yn ei 30 ergyd diwethaf.

Cymhwysodd Sian Corish ar gyfer rownd derfynol reiffl aer y merched yn ei chystadleuaeth gyntaf o ddwy. Gyda phencampwyr Cwpan y Byd, y Gymanwlad, a phencampwyr Ewropeaidd, roedd y rownd derfynol yn ddramatig. Ymladdodd Sian yn galed a gorffennodd yn y 6ed safle, ei safle gorau erioed yn y reiffl aer yng Ngemau’r Gymanwlad.

Cafodd Gaz Morris a Chris Watson gychwyn da iawn i’w hymgyrch am Wobr y Frenhines, ac maent ar hyn o bryd yn gydradd ail cyn y finale yfory.

GYMNASTEG

Creodd Latalia Bevan hanes yng Ngemau'r Gymanwlad heno trwy ennill y fedal gyntaf erioed i Gymru yn y gymnasteg llawr.

Cipiodd y gymnast 17 mlwydd oed o Ferthyr Tudful y fedal arian ar ôl perfformio rwtîn a gyfunai arddulliau clasurol a modern. Hi oedd y drydedd i gystadlu, a chododd i’r brig ar ôl sgorio 13.300. Ond sgoriodd Alexandra Eade o Awstralia fymryn yn uwch i hawlio’r fedal aur, gan adael Bevan gydag arian.

"Alla i ddim credu’r peth," meddai. "Doeddwn i ddim wedi rhoi unrhyw bwysau arnaf fy hun i ennill medalau, dim ond i fynd allan a mwynhau. Fi yw un o'r ieuengaf yma. Mi wnes i fy ngorau ac mi dalodd hynny pan ddaeth i’r gystadleuaeth."

Mae Bevan yn un o ddim ond tair menyw o Gymru sydd wedi ennill medal i Gymru mewn gymnasteg artistig yng Ngemau'r Gymanwlad; y ddwy arall yw Sonia Lawrence ym 1994 a Georgina Hockenhull yn 2014.

"Fe ddaru ni hyfforddi mor galed fel tîm ar gyfer y Gemau hyn ond doedden ni ddim wedi llwyddo i ennill unrhyw fedal. Mae'n deimlad da iawn cael medal o'r diwedd," ychwanegodd.

Dywedodd ei bod hi'n edrych ymlaen at ddathlu yn ôl yng Nghlwb Gymnasteg St Tydfil lle cychwynnodd ymddiddori yn y gamp.

Roedd Emily Thomas o'r Barri hefyd yn cystadlu yn rownd derfynol y gymnasteg llawr, a daeth yn chweched gyda sgôr o 12.866.

Roedd llwyddiant Bevan hyd yn oed yn fwy arbennig yn dilyn perfformiad ychydig yn siomedig ganddi ar y trawst yn gynharach yn y prynhawn. Gorffennodd yn 8fed, ychydig y tu ôl i Maisie Methuen o Bont-y-pŵl, a ddaeth yn 7fed.

Yn rownd derfynol barrau cyfochrog y dynion, cafwyd perfformiad creadigol a rheoledig gan Iwan Mepham, sy’n 22 oed ac o Gaerdydd. Sgoriodd 12.366 i orffen yn 8fed.

SBONCEN

Enillodd pencampwr Prydain Tesni Evans fedal i Gymru yn y sboncen am y tro cyntaf ers 20 mlynedd. Trechodd Nicol David o Malaysia, a fu’n bencampwr y byd wyth gwaith, o 3-1.  

Er i David lefelu’r sgôr i 1-1, enillodd Evans, 25, ddwy gêm agos i sicrhau buddugoliaeth

Dyma’r fedal gyntaf i Gymru mewn twrnamaint sboncen yng Ngemau’r Gymanwlad ers i Alex Gough ennill medal efydd ym 1998.  

"Dwi’n teimlo'n anhygoel ac alla i ddim credu mod wedi ennill y gêm," meddai Evans.

"Roedd mor galed ar ôl ddoe (colli yn y rownd gynderfynol) ond rwy'n hapus fy mod wedi perfformio gystal heddiw.

"Bore ’ma ro’n i’n eitha ansicr gan mod i mor flinedig, ond mi driais beidio â meddwl am hynny. Dyma uchafbwynt fy ngyrfa a dwi'n falch iawn o gynrychioli Cymru."

Doedd pethau ddim o blaid Joel Makin, a gollodd allan ar fedal efydd ar ôl colli yn erbyn Nafiizwan Adnan o Falaysia mewn brwydr galed ar y cwrt sboncen.

Doedd dim llawer ynddi rhwng y chwaraewyr ac enillodd y ddau ohonyn nhw ddwy gêm yr un. Roed y gêm ddiwethaf yn allweddol felly, ond llwyddodd Adnan i orchfygu Makin yn y pen draw gan guro’r Cymro o 11-5.

"Roeddwn i'n gwybod fod p’nawn heddiw'n mynd i fod yn anodd, yn enwedig ar ôl colli neithiwr. Roeddwn i'n teimlo'n dda yn ystod yr ail a'r drydedd gêm ond wedyn mi lithrodd fy mherfformiad, ac allwch chi ddim fforddio gwneud hynny ar y lefel hon.

"Ond mae'r dyblau’n dechrau yfory felly mi wna i ganolbwyntio ar hynny."

BOCSIO

Mae Lauren Price wedi ymladd ei ffordd i rownd gynderfynol 75kg y merched ar ôl curo Rady Gramane o Mozambique.

Hwyliodd y ferch 23 mlwydd oed, a enillodd fedal efydd yn Glasgow 2014, yn braf drwy'r rownd gyntaf.

Er i Gramane roi ffeit dda yn yr ail rownd, roedd profiad Price yn amlwg a llwyddodd i roi sioe ddeinamig o focsio a aiff â hi i'r rownd gynderfynol a sicrhau y bydd yn derbyn medal Efydd o leiaf.

"Ydw, rwy'n hapus ond nid yw Efydd yn ddigon da i mi. Rydw i yma i gael Aur. “

Yn y cyfamser, mae gan Gymru rownd gynderfynol bocsio arall ar ôl i Mickey McDonagh ennill Rownd 60kg y Dynion o 16 yn Stiwdios Oxenford, gan guro Qhobosheane Mohlerepe o Lesotho (penderfyniad 5-0).

PÊL RWYD

Trechwyd Cymru gan dîm Lloegr yn eu trydydd gêm yng Ngemau'r Gymanwlad. Fe wnaeth Cymru newidiadau ar gyfer y gêm yn erbyn Lloegr, sydd ar frig y grŵp, gyda Leila Thomas yn cychwyn fel gôl geidwad, Sarah Llewelyn yn ymosod ar y gôl ac Amanda Varey yn camu i mewn i ymosod ar yr asgell yn dilyn anaf Bethan Dyke.

Cafodd Lloegr ddechrau cryf iawn i'r chwarter cyntaf, ond nid oherwydd diffyg ymdrech gan amddiffyniad Cymru wrth i Leila Thomas atal dwy o goliau Lloegr. Collodd Cymru’r bêl fwy nag unwaith wrth orfod pasio’n bell. 

Pan ddaeth hanner amser, roedd Cymru ar ei hôl hi o 45-10 i dîm eithriadol sydd heb ei drechu ac sydd ar frig ei grŵp.

Atgoffodd y Capten, Suzy Drane, ei thîm i drin yr ail hanner fel dechrau newydd, a chanolbwyntio ar eu prosesau a'u perfformiad eu hunain wrth i Gymru geisio canfod ffordd yn ôl i'r gêm. Yn anffodus, roedd cyflymder a thaldra’r Saeson yn ei gwneud hi'n anodd i Gymru wrth i Serena Guthrie barhau i fod yn ganolwr effeithiol. Ni allai Cymru gael y bêl yn lân yn y cylch a phan ddaeth yr egwyl roedd y Saeson ymhell ar y blaen.

Gwelodd y chwarter olaf berfformiad mwy calonogol gan ferched Cymru. Parhaodd Cymru i adeiladu sgôr gymhedrol a daeth y gêm i ben gyda sgôr o Cymru 31 Lloegr 85.

Yn bendant, bu’n brynhawn caled i Gymru sy'n dal i aros am fuddugoliaeth gyntaf y twrnamaint. Fodd bynnag, mae Lloegr yn sicr yn edrych fel enillwyr medal Gemau'r Gymanwlad ac yn mynd ymlaen i'r rownd gyn-derfynol.

Bydd Cymru’n herio Uganda yfory am 11.30 am (amser y DU). 

CANLYNIAD HOCI’R MERCHED

Pwll A:

De Affrica 2 – 0 Cymru

Am amserlen lawn y cystadlu ar gyfer Tîm Cymru ddydd Mawrth 10fed Ebrill, ewch i: https://results.gc2018.com/en/all-sports/schedule-wales.htm